คำนิยม

“ป่าน” หรือ วิมุตตา กุณวงษ์ เป็นชื่อของแม่ชีน้อยวัย ๑๓ ปี ซึ่งป่วยด้วยโรคมะเร็งตับอ่อนตั้งแต่อายุ ๙ ขวบ  ว่ากันว่าโรคนี้เกิดน้อยมากกับเด็ก   เธอเป็นรายแรกของโรงพยาบาลรามาธิบดีที่พบโรคนี้ อีกทั้งเป็นรายที่ ๓ ที่พบในเมืองไทย   ที่หาได้ยากพอ ๆ กันหรือยากยิ่งกว่า ก็คือ   เด็กที่เผชิญกับโรคร้ายด้วยใจสงบและมั่นคงจนกระทั่งถึงวาระสุดท้ายของชีวิต  แม่ชีป่านคือหนึ่งในนั้น

นับตั้งแต่วันที่รู้ความจริงจนถึงวันที่สิ้นลม เธอมีเวลาเพียง ๔ เดือนเท่านั้นสำหรับการรับมือกับโรคร้าย แต่เธอก็สามารถเผชิญกับมันและความตายที่จะมาถึงด้วยความกล้าหาญและสง่างาม   ในขณะที่เยียวยากายด้วยวิถีธรรมชาติ เธอก็เยียวยาใจไปพร้อมกันโดยอาศัยธรรมโอสถ  แม้กายนั้นสุดวิสัยที่จะเยียวยาได้เพราะมะเร็งลุกลามไปมากแล้ว แต่ใจนั้นไม่มีคำว่าสายสำหรับการเยียวยารักษา  ดังนั้นแม้กายของเธอจะป่วยหนัก แต่ใจของเธอหาได้ป่วยไปด้วยไม่

แม้อายุยังน้อยแต่เธอสามารถเข้าใจธรรมะที่ลึกซึ้งได้  นอกจากการสวดมนต์แล้ว  หนังสือธรรมะยังเป็นที่พึ่งทางใจของเธอ  ที่สำคัญกว่านั้นคือการภาวนาด้วยการพิจารณากายและใจอย่างต่อเนื่อง เรียนรู้จากทุกขเวทนาที่ปรากฏกับกาย เพื่อเห็นความจริงว่าสิ่งเหล่านี้มิอาจยึดมั่นถือมั่นเป็นเราและของเราได้เลย ความจริงดังกล่าวนี้แหละที่จะนำไปสู่การปล่อยวาง จนทุกข์มิอาจย่ำยีบีฑาจิตใจได้

หนังสือเล่มนี้ไม่เพียงพาผู้อ่านไปสัมผัสกับชีวิตช่วงท้ายของเด็กหญิงซึ่งได้ครองเพศนักบวชสมปรารถนาในเดือนสุดท้ายของชีวิต  หากยังเปิดเผยให้เรารับรู้ถึงความรู้สึกนึกคิดของเธอในช่วงวิกฤต  ไม่มีคำโอดครวญต่อความทุกข์  ไม่มีอาการตื่นตระหนกหรือหวาดกลัวต่อความตาย  มีแต่การยอมรับความจริง และเรียนรู้ที่จะปล่อยวางความทุกข์   ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นไม่ได้เลยหากปราศจากการภาวนาอย่างจริงจัง  เรื่องราวของเธอจึงเป็นทั้งแบบอย่างและกำลังใจแก่ผู้ประสบโรคร้ายว่า  ในช่วงวิกฤตของชีวิต แม้เทคโนโลยีนานาชนิดจะช่วยอะไรไม่ได้ แต่ก็ยังมีธรรมเป็นที่พึ่งของใจได้

เรื่องราวของแม่ชีป่านยังชี้ให้เห็นถึงพลังแห่งความรัก ทั้งของพ่อแม่และคนรอบข้าง  และที่สำคัญไม่น้อยกว่ากันคือ พลังแห่งเมตตาของ “หลวงพ่อ” ที่ถ่ายทอดธรรมะอันลึกซึ้งให้แก่เธออย่างต่อเนื่อง จนสามารถรักษาใจไม่ให้ทุกข์แม้กายใกล้แตกดับก็ตาม

หนังสือเล่มนี้เป็นบันทึกแห่งความรัก แต่หากไม่ได้รับความเอื้อเฟื้อจากชมรมกัลยาณธรรมในการตีพิมพ์เผยแพร่  เรื่องของแม่ชีป่านคงเป็นที่รับรู้ในวงจำกัด  และคงมีน้อยคนที่จะได้รับประโยชน์จากเรื่องราวของเธอ  จึงขอขอบคุณชมรมกัลยาณธรรม แทนผู้อ่านทั้งหลายมา ณ ที่นี้

พระไพศาล วิสาโล
๙ มีนาคม ๒๕๕๙