“ความสุขไม่ต้องรอ” เป็นมากกว่าชื่อหนังสือ แต่เป็นความจริงที่ทุกคนสามารถสัมผัสได้ตลอดเวลา ความสุขไม่ต้องรอ เพราะประการแรก ความสุขมีอยู่กับเราอยู่แล้วทุกขณะ เป็นแต่เรามองไม่เห็นเอง เพราะเรามัวไปสนใจจดจ่อกับสิ่งที่ยังไม่มี จึงมองข้ามสิ่งดี ๆ ที่เรามีอยู่ไปอย่างน่าเสียดาย ไม่ว่าจะเป็นสุขภาพพลานามัย การดำรงชีวิตอย่างปกติสุข การมีคนรักอยู่ใกล้ตัว ต่อเมื่อสูญเสียสิ่งเหล่านั้นไปเราจะรู้ซึ้งถึงคุณค่าของสิ่งที่เราเคยมี

ประการต่อมา ความสุขไม่ต้องรอก็เพราะเราสามารถบันดาลให้เกิดขึ้นได้ทันที เดี๋ยวนี้ ตรงนี้ เพียงแต่เราปล่อยวางสิ่งที่แบกหรือยึดไว้ในใจ ซึ่งมักจะหนีไม่พ้นเรื่องราวในอดีตหรือสิ่งที่ปรุงแต่งเกี่ยวกับอนาคต หาไม่ก็เป็นเรื่องนอกตัว บ่อยครั้งเราทุกข์เพราะความคิดที่ชอบเปรียบเทียบกับคนอื่น ดังนั้นได้มาเท่าไร ก็ยังทุกข์เพราะเห็นคนอื่นได้มากกว่า ทำงานสบาย ๆ ก็ยังทุกข์เพราะเห็นคนอื่นได้งานที่เบากว่า ยิ่งคิดก็ยิ่งทุกข์ แต่ก็ยังไม่ยอมเลิกคิดเสียที นั่นก็เพราะความลืมตัว ไม่มีสติรู้ทันความคิดเหล่านั้น แต่เมื่อใดที่เรา “รู้สึกตัว” หรือ “รู้ตัว” อาการเผลอคิดก็จะหายไป ที่เคยแบกความทุกข์หรืออารมณ์กลัดกลุ้มต่าง ๆ เอาไว้ ก็วางมันลงได้ ผลคือจิตใจโปร่งโล่งเบาสบายทันที
ทุกวันนี้เราทุกข์กายน้อยกว่าทุกข์ใจ สาเหตุที่ทุกข์ใจนั้นก็มักหนีไม่พ้นเรื่อง “ตัวกู ของกู” ใครจะเป็นอะไรก็ช่าง ตราบใดที่ไม่ได้เป็นญาติของฉัน เพื่อนของฉัน ลูกของฉัน ทรัพย์สมบัติจะพินาศเพียงใดก็ไม่รู้สึกเดือดร้อนตราบใดที่มิใช่ทรัพย์ของฉันหรือของพวกฉัน คำตำหนิด่าว่าจะเผ็ดแสบแค่ไหนก็รับฟังได้ตราบใดที่ไม่ได้พุ่งมาที่ตัวฉัน ความพลัดพรากสูญเสียจะรุนแรงแค่ไหนก็ทนได้ตราบใดที่ไม่เกี่ยวกับฉัน แต่เมื่อใดที่มีอะไรมากระทบตัวฉันหรือของฉัน แม้เพียงเล็กน้อย ก็สามารถแผดเผาใจได้ง่าย ๆ

เราทุกข์เพราะแบกตัวกูของกูไว้ตลอดเวลา ทั้ง ๆ ที่ตัวกูไม่ได้มีอยู่จริง แต่ก็หลงทุกข์ไปกับมัน ต่อเมื่อเรา “รู้ตัว” หรือมี “ตัวรู้”ครองใจ ตัวกูก็หายไป ใจพลันเบาสบาย แต่ลืมตัวเมื่อใด ใจก็จะปรุงแต่งมันขึ้นมาอีก เป็นเช่นนี้ไม่รู้จบ จนกว่าปัญญาจะแก่กล้าจนเห็นแจ่มชัดว่าไม่มีอะไรที่ยึดถือเป็นตัวกูของกูได้เลย ถึงตรงนั้นก็จะพบกับสุขเหนือสุข ซึ่งมีอยู่แล้วทุกขณะ

แม้ยังไม่มีปัญญาแก่กล้าถึงขนาดนั้น ก็สามารถประจักษ์แก่ใจได้ไม่ยากว่า สุขหรือทุกข์นั้นอยู่ที่ใจ ถ้ารู้จักพอใจสิ่งที่มี ยินดีสิ่งที่ได้ มีสติรู้ทันความรู้สึกนึกคิด มีความรู้ตัว ไม่หลงจมไปกับอารมณ์ปรุงแต่งต่าง ๆ ก็สามารถมีความสุขได้ในทุกขณะ แม้จะประสบกับความผันผวนปรวนแปรในชีวิต พลัดพรากจากโลกธรรมฝ่ายบวก หรือประสบโลกธรรมฝ่ายลบก็ตาม

หนังสือเล่มนี้เป็นเสมือนแหล่งรวมภูมิปัญญาจากบุคคลร่วมสมัยที่ช่วยเปิดใจให้เราเห็นว่าความสุขนั้นมิได้อยู่ไกลตัวเลย สามารถเข้าถึงโดยมิต้องดิ้นรนไขว่คว้า เป็นแต่วางใจให้ถูกเท่านั้น ข้อคิดและประสบการณ์ของท่านเหล่านั้นถูกนำมาถ่ายทอดให้เข้าใจง่าย และเชื่อมโยงแนบแน่นกับชีวิตของคนในยุคปัจจุบันได้โดยผู้อ่านไม่รู้สึกว่าต้อง “ปีนกระไดอ่าน” ถึงจะเป็นคนไกลวัด ไม่คุ้นกับศัพท์ธรรมะ ก็สามารถเข้าใจและเข้าถึงแก่นธรรมในหนังสือเล่มนี้ได้ไม่ยาก

ขออนุโมทนาคุณวีณา โดมพนาดร ที่มีฉันทะในธรรม อีกทั้งมีวิริยะอุตสาหะไม่ต่างจากผึ้งที่พากเพียรเก็บน้ำหวานจากดอกไม้นานาพรรณในป่าใหญ่ สะสมจนเป็นน้ำผึ้งที่ทรงคุณค่า ผลแห่งความเพียรพยายามดังกล่าวคือหนังสือเล่มนี้ ซึ่งเป็นอาหารใจที่พร้อมจะให้ความสุขทางปัญญาแก่ผู้อ่านทุกท่าน

พระไพศาล วิสาโล
๕ มีนาคม ๒๕๕๓