คำปรารภ
ผู้ที่มีชีวิตถึงวัยชรา  ย่อมถือว่าเป็นผู้มีโชค เพราะมีคนจำนวนไม่น้อยที่จากโลกนี้ไปก่อนถึงวัยดังกล่าว อย่างไรก็ตามปฏิเสธไม่ได้ว่าเมื่อมาถึงวัยนี้ ชีวิตย่อมมาถึงช่วงขาลง  นอกจากกำลังวังชาจะลดน้อยถอยลงแล้ว  เงินทองก็ร่อยหรอลงด้วย ความรุ่งโรจน์กำลังกลายเป็นอดีต  มีความร่วงโรยมาแทนที่  แม้กระนั้นจิตใจก็สามารถมีความสุขได้ไม่น้อยกว่าวัยอื่น  อันที่จริงประสบการณ์และวุฒิภาวะที่เพิ่มพูนขึ้นเป็นต้นทุนอย่างดีที่เอื้อให้มีความสุขใจได้มากขึ้นด้วยซ้ำ

วัยชรายังหมายถึงการมีภารกิจน้อยลง  มีเวลาพักผ่อนมากขึ้น รวมทั้งมีโอกาสเสวยผลพวงแห่งความเพียรที่ได้ทำไว้อย่างเต็มที่   แต่ในอีกด้านหนึ่งอายุที่มากขึ้นย่อมหมายความว่าเวลาในโลกนี้เหลือน้อยลง  ดังนั้นนอกจากการนำทรัพย์สมบัติที่หาได้มาเลี้ยงตนให้มีความสุขแล้ว  ควรใช้เวลาที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์อย่างคุ้มค่าด้วย  ไม่ปล่อยเวลาให้ล่วงเลยไปกับความเศร้าโศก เสียใจ ขุ่นเคือง และคับแค้น ที่สำคัญก็คือการเตรียมตัวเตรียมใจรับมือกับความผันผวนปรวนแปรต่าง ๆ ที่จะตามมา อาทิ ความเจ็บไข้ได้ป่วย  และความพลัดพรากสูญเสีย รวมทั้งความตาย ซึ่งเป็นเสมือนการสอบไล่ครั้งแรกและครั้งเดียวของวิชาชีวิต ที่ไม่มีใครหนีพ้น ไม่ว่า แต่ถึงแม้จะต้องเจอไม่วันใดก็วันหนึ่ง  เราทุกคนสามารถเผชิญกับมันได้ด้วยใจปกติ   กล่าวอีกนัยหนึ่ง  แม้กายจะทุกข์ แต่ใจก็เป็นสุขได้

จะว่าไปแล้วไม่ว่าหนุ่มสาวหรือแก่ชรา ทุกคนก็ต้องเจอสิ่งเหล่านี้ทั้งนั้น รวมทั้งต้องเผชิญกับการสอบไล่ของวิชาชีวิตด้วย หากใช้ชีวิตอย่างไม่ประมาท หมั่นทำความดี เกื้อกูลผู้อื่น  และฝึกฝนตนให้เข้าถึงความสงบเย็น  ด้วยการมีสติรักษาใจไม่ให้อารมณ์อกุศลครอบงำ และมีปัญญาเห็นแจ้งในความไม่จิรังยั่งยืนของสรรพสิ่ง จนปล่อยวางได้ ก็ย่อมไม่เป็นทุกข์เมื่อประสบความพลัดพรากและความผันผวนต่าง ๆ  และสามารถผ่านการสอบไล่วิชาชีวิตได้ในที่สุด

เนื้อหาในหนังสือเล่มนี้ สำนักพิมพ์อมรินทร์ธรรมะ คัดเลือกมาจากคำบรรยายของข้าพเจ้าในโอกาสต่าง ๆ  ในช่วง ๒ ปีที่ผ่านมา โดยข้าพเจ้าได้ปรับปรุงแก้ไขให้เหมาะกับการพิมพ์ครั้งนี้  ขอขอบคุณคุณภัทรภร นิลเศรษฐี ­ ซึ่งเป็นบรรณาธิการหนังสือเล่มนี้ และขออนุโมทนาสำนักพิมพ์อมรินทร์ธรรมะ ที่เห็นคุณค่าของคำบรรยายดังกล่าว  หวังว่าหนังสือเล่มนี้จะช่วยให้ผู้อ่านโดยเฉพาะผู้สูงวัยค้นพบหนทางแห่งความสุขใจในวัยเกษียณ

พระไพศาล วิสาโล
อาสาฬหปุณณมี
๑๖ กรกฎาคม ๒๕๖๒