ผู้ที่มีจิตใจรุ่มร้อน เมื่อได้มาอยู่ท่ามกลางธรรมชาติอันสงบสงัด จิตใจก็จะสงบเย็นได้เร็ว  เกิดกุศลธรรมได้ง่าย   และหากหันมามองด้านใน หรือรู้จักบำเพ็ญทางจิต  สติ สมาธิ ปัญญาก็จะเจริญงอกงาม  ผู้ที่มีใจเปิดกว้าง ย่อมเรียนรู้ธรรมได้มากมายจากธรรมชาติ  ไม่ว่าสัจธรรมคือความเป็นจริงของชีวิต เช่น ความไม่เที่ยงของสรรพสิ่ง  และความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันของทุกสิ่งในจักรวาล  

ใช่แต่เท่านั้นธรรมชาติยังสอนจริยธรรมให้แก่เราได้เป็นอย่างดี  ไม่ว่าจากต้นไม้ที่เอื้อเฟื้อสรรพสัตว์   จากแมลงที่อดทนและเพียรพยายามอย่างไม่ย่อท้อ  จากนกที่โบยบินอย่างอิสระโดยไม่มีทรัพย์สินเป็นภาระ  เมื่อมีผู้ถามหลวงปู่มั่นว่าท่านรู้ธรรมได้อย่างไรในเมื่อเรียนหนังสือไม่มาก ท่านตอบว่า “สำหรับผู้มีปัญญา ธรรมะมีอยู่ทุกหย่อมหญ้า”  และด้วยเหตุผลเดียวกัน ท่านอาจารย์พุทธทาสจึงแนะให้ผู้มาเยือนสวนโมกข์ หัดฟังต้นไม้และก้อนหินสอนธรรม

ผู้ที่ใฝ่ธรรมหรือหวังความเจริญงอกงามของชีวิตด้านใน จึงควรมีเวลาอยู่ท่ามกลางธรรมชาติอันสงบสงัด   ในบรรยากาศเช่นนั้น หากน้อมจิตให้ดี ไม่เพียงเราจะเห็นธรรมจากธรรมชาติแวดล้อมเท่านั้น หากยังจะเห็นธรรมชาติภายในใจเราชัดเจนด้วย ซึ่งนำไปสู่การเห็นสัจธรรมของชีวิตและโลกได้ ทำให้เกิดความสงบและสว่างกระจ่างแจ้งภายใน

อย่างไรก็ตามในสถานการณ์ที่ธรรมชาติกำลังตกอยู่ในอันตราย  เราไม่ควรที่จะแสวงหาประโยชน์จากธรรมชาติเท่านั้น  แม้จะเป็นประโยชน์ทางธรรมก็ตาม  หากควรมีน้ำใจเอื้อเฟื้อและตอบแทนคุณธรรมชาติด้วย  โดยช่วยกันพิทักษ์รักษาธรรมชาติอย่างเต็มกำลัง  ไม่ว่าการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่า การนำสิ่งของมาหมุนเวียนใช้ใหม่  การส่งเสริมถุงผ้า   การคุ้มครองสัตว์และพันธุ์พืช  ตลอดจนการรณรงค์ให้ผู้คนตื่นตัวด้านสิ่งแวดล้อม เป็นต้น

ข้อที่พึงตระหนักคือการพิทักษ์รักษาธรรมชาติเป็นงานที่เห็นผลช้า และอาจหยุดยั้งการทำลายไม่ได้  แต่ก็ไม่ควรท้อแท้หรือคับข้องใจ  เพราะถึงอย่างไรนี้ก็เป็นการปฏิบัติธรรมอย่างหนึ่ง  จะว่าไปแล้วจำเป็นมากที่เราควรมองการกระทำดังกล่าวเป็นการปฏิบัติธรรม เพราะจะช่วยให้เรามีความสงบเย็นในจิตใจได้   ในขณะที่โลกกำลังร้อนไม่หยุด   ไม่ควรที่เราจะร้อนรุ่มไปกับผู้คนทั้งโลก  หากควรรักษาใจให้สงบเย็นเอาไว้   การทำงานใด ๆ ก็ตาม แม้จะเป็นสิ่งดีมีประโยชน์  แต่หากเราทำด้วยความทุกข์แล้ว  สิ่งนั้นก็อาจกลายเป็นโทษได้  อย่างน้อยก็เป็นโทษแก่เราเอง

ในยามที่โลกกำลังร้อน  เราจึงไม่ควรร้อนตามโลก   แต่ควรมีธรรมเป็นที่พึ่ง เพื่อให้เรามีพลังในการดำเนินชีวิตและทำประโยชน์แก่โลกได้อย่างสร้างสรรค์  ไม่ว่าโลกจะร้อนเพียงใด แต่ธรรมนั้นร่มเย็นเสมอ  เมื่อใดใจถึงธรรม ความสงบเย็นภายในก็เป็นไปได้แม้โลกภายนอกจะร้อนรุ่มเพียงใดก็ตาม